O alergiach prawie wszystko
Kurz, koty, orzeszki ziemne i karaluchy to dość osobliwa mieszanka, ale ma jedną cechę wspólną: wywołują alergię – jedną z najczęstszych przyczyn zachorowań w Stanach Zjednoczonych ( i nie tylko). Liczba Amerykanów, w tym ogromna ilość dzieci, cierpiących na alergię jakiegoś rodzaju dochodzi do 50 milionów. Zakłada się, że w związku z reakcjami alergicznymi dzieci tracą w sumie 2 miliony dni szkolnych w ciągu roku. To ogromna liczba. Nazywane chorobą cywilizacyjną, alergie pojawiają się u coraz większej liczby osób i powodują coraz większe spustoszenie nie tylko w naszych lodówkach i szafkach z kosmetykami, ale przede wszystkim w portfelach. Statystyki szacują, że alergie kosztują system opieki zdrowotnej i przedsiębiorstwa w Stanach około 8 miliardów dolarów rocznie. Alergie odpowiadają też za około 30,000 wizyt rocznie na pogotowiu ratunkowym. Dodatkowo zmiany klimatu i pór roku powodują wydłużenie się sezonu pylenia przyczyniając się do przeciągającej się męczarni wielu osób uczulonych na pyłki. Około 8% populacji Stanów Zjednoczonych cierpi na astmę, a jedna na trzy osoby skarży się na zatkany nos, kaszel i symptomy podobne do tych wywoływanych przez alergie. Niestety, tendencje są wzrostowe.
O alergiach:
Alergia jest nieprawidłową i nadmierną reakcją organizmu i jego systemu odpornościowego na czynniki powszechnie występujące w środowisku, które są zupełnie nieszkodliwe dla zdrowego człowieka. U człowieka cierpiącego na alergie, system immunologiczny traktuje te substancje (alergeny) jako intruza i reaguje z nadmierną energią prowadząc do pojawienia się całego wachlarza symptomów, od irytujących, po zagrażające życiu.
Aby „chronić” organizm, system odpornościowy osoby uczulonej, produkuje przeciwciała zwane immunoglobulinami klasy E (IgE). Te przeciwciała następnie prowokują uwalnianie do krwi substancji chemicznych (w tym histamin) przez komórki tuczne (mastocyty ) i leukocyty zasadochłonne (bazofile), których zadaniem normalnie jest obrona organizmu przez szkodliwą substancją.
To właśnie uwalnianie substancji chemicznych, a zwłaszcza histaminy, wywołuje reakcję alergiczną, prowadząc do pojawienia się symptomów w obrębie oczu, nosa, gardła, płuc, skóry i układu trawienno-jelitowego, jako mechanizm pozbywania się szkodliwej substancji z organizmu.
Kolejne kontakty z alergenem, który raz wywołał reakcję w organizmie, będą umacniały mechanizm alergii i prowadziły do tego, że osoba uczulona zawsze będzie odczuwała takie same objawy reakcji alergicznej.
Alergie mogą być sezonowe (występują tylko w określonym czasie w roku, na przykład wysoki poziom pyłków) lub całoroczne i występować tylko wtedy kiedy osoba uczulona ma styczność z alergenem.
Kto choruje na alergie?
Skłonności do alergii są w dużej mierze dziedziczne, co oznacza, że mogą być przekazane dzieciom w genach. Prawdopodobieństwo tego, że dziecko będzie miało uczulenia jeżeli jeden rodzic ma historię alergii to ok. 33%, jeżeli oboje rodziców natomiast ma uczulenia, szanse dziecka do nabycia alergii wzrastają drastycznie do ok. 70%. Jednakże nie oznacza to, że wszystkie dzieci koniecznie odziedziczą wszystkie alergie po rodzicach, gdyż tak na prawdę nie dziedziczy się konkretnych uczuleń a raczej skłonność do ich nabywania. Tak że niewielka liczba dzieci będzie miała alergie nawet jeżeli żadne z rodziców ich nie ma. Również dziecko, które jest uczulone na jedną substancję, ma większe szanse uczulenia również na inne.
Najczęstsze alergeny wziewne
Najczęstsze przyczyny alergii to te, które są wdychane (niesione z powietrzem), gdyż nie da się od nich całkowicie uciec. Do tych zalicza się:
– Roztocza: jedna z najczęstszych przyczyn uczulenia; te mikroskopijne insekty żyją wszędzie wokół nas i żywią się obumarłymi komórkami naszej skóry. Roztocza są głównym uczulającym komponentem kurzu, na który składają się jeszcze takie substancje jak włókna tkanin, alergeny zwierzęce i bakterie. Roztocza są obecne w naszym otoczeniu przez okrągły rok i w ogromnej większości Stanów Zjednoczonych (w nieco mniejszych ilościach na większych wysokościach geograficznych) i żyją w pościeli, tapicerce i dywanach.
– Pyłki: kolejna powszechna przyczyna alergii (katar sienny). Drzewa, trawy, zioła i chwasty uwalniają pyłki w celu zapłodnienia i rozrastania się. Pyłki są zjawiskiem sezonowym i rodzaj pyłku na które ktoś jest uczulony określa czas pojawienia się objawów alergicznych. Na przykład w naszym regionie drzewa zaczynają pylić na przestrzeni marca do maja, trawy- od maja do końca czerwca, a ambrozja (ragweed) od sierpnia do końca września, więc ludzie z uczuleniami na pyłki konkretnych roślin mogą łatwo przewidzieć, kiedy pojawią się symptomy uczulenia.
Pomiary pyłków oceniają ich stężenie w powietrzu w danym dniu, co pomaga osobom cierpiącym na uczulenia ocenić stopień reakcji w tym czasie. Stężenie pyłków w powietrzu jest zazwyczaj wyższe z rana i w ciepłe, suche dni z lekkim wiatrem a niższe w dni chłodne, wilgotne i deszczowe. Lokalne prognozy pogody bardzo często uwzględniają raport o stężeniach pyłków w danym dniu. Nie zawsze są to informacje ścisłe i bardzo dokładne, ale są pomocne, zwłaszcza gdy planujemy przebywać na zewnątrz.
– Pleśń i grzyby: kolejny bardzo powszechny alergen; grzyby rozwijają się za równo na zewnątrz jak i wewnątrz, w środowisku ciepłym i wilgotnym. Na zewnątrz pleśnie i grzyby można znaleźć w miejscach, które nie są dobrze osuszone, np. w stertach wilgotnych liści lub kompostach. W domach, pleśń czy grzyb najlepiej rozwija się w ciemnych, słabo wentylowanych miejscach takich jak łazienki, piwnice, czy pod zlewem. Zapach stęchlizny sugeruje dość jednoznacznie rozwój grzybiczny. Pleśnie i grzyby na zewnątrz mają zazwyczaj charakter sezonowy, natomiast te rosnące wewnątrz potrafią się rozwijać przez cały rok
– Zwierzęta: alergeny pochodzące od zwierząt tzw. stałocieplnych są problematyczne zarówno dla dzieci jak i dla dorosłych. Sierść zwierząt (pet dander- maleńkie cząsteczki sierści, piór, skóry) może wywoływać reakcje alergiczne i to niezależnie od tego czy zwierzę jest szorstkowłose czy długowłose. Również ślina zwierzęcia może prowadzić do pojawienia się reakcji alergicznej. Nie zależy to także od tego, czy zwierzę liże siebie czy kogoś, gdyż proteiny w ślinie (wysuszonej) pozostawionej na futrze lub piórach (w procesie „mycia się” na przykład) dostają się do obiegu powietrza i mogą być wdychane albo pozostawiane na tapicerce i powierzchniach naszego domu. Koty, z racji tego, że liżą się częściej niż inne zwierzęta, są w tej materii najczęstszymi podejrzanymi.
Także mocz zwierzęcy może wywoływać uczulenia, kiedy pozostaje na futrze lub kiedy miejsce gdzie zwierzę się załatwiło nie zostanie szybko oczyszczone.
– Karaluchy: są powszechnym sprawcą uczuleń w naszych domach, zwłaszcza dla osób mieszkających w zaniedbanych i uboższych częściach miast. Kontakt, czy przebywanie w miejscach, które roją się od karaluchów może wywołać silne reakcje alergiczne i jest łączone z wysokim odsetkiem zachorowań na astmę, zwłaszcza u dzieci.
Najczęstsze alergeny żywieniowe:
American Academy of Allergy, Asthma, and Immunology szacuje, że prawie 2 miliony, czyli 8% dzieci w Stanach Zjednoczonych jest w jakiś sposób dotknięta alergiami żywieniowymi, z których najczęstsze to uczulenie na: mleko krowie, jajka, orzeszki ziemne, orzechy, soję, pszenicę, ryby i skorupiaki.
– Mleko krowie (białko mleka krowiego): pomiędzy 2% i 3% niemowląt jest uczulonych na proteiny występujące w mleku krowim i mleku modyfikowanym, które jest robione na bazie mleka krowiego. Większość rodzajów mleka modyfikowanego dostępnego na rynku jest produkowana na bazie mleka krowiego. Uczulenie na mleko krowie oznacza, że system odpornościowy osoby uczulonej nieprawidłowo reaguje na zawarte w nim białko, które występuje powszechnie w wielu produktach spożywczych od mleka modyfikowanego, poprzez masła, sery po wszystkie inne produkty. Białka krowiego mleka mogą również być ukryte w wielu innych produktach na pierwszy rzut oka nie zawierających mleka. Spory procent dzieci uczulonych na mleko krowie wyrasta z tej alergii.
– Jajka: jeden z najczęstszych alergenów zwłaszcza u małych dzieci. Uczulenie na jajka bywa problematyczne dla rodziców, gdyż jajka w różnej formie, czasem ukrytej, są używane w wielu produktach dla dzieci. Na szczęście wiele dzieci wyrasta z uczulenia na jaja.
– Ryby i skorupiaki: uczulają częściej dorosłych niż dzieci. Dlatego, że ujawniają się zazwyczaj nieco później, należą do alergii z których się nie wyrasta. Uczulenie na ryby i skorupiaki różni się od uczulenia na produkty spożywcze z innych grup i alergia na ryby i skorupiaki nie oznacza, że osoba ta będzie również uczulona na inne produkty.
– Orzeszki ziemne i orzechy: kolejny bardzo powszechny alergen, zwłaszcza wśród dzieci. Jest to również produkt, którego odsetek uczuleń wzrasta. Orzeszki ziemne, wbrew nazwie, nie są orzechami ale należą do rodziny roślin strączkowych (bobowatych lub motylkowatych), tej samej co groch i soczewica. Co ciekawe, osoby uczulone na orzeszki ziemne nie mają uczuleń na inne rośliny z tej samej rodziny. Natomiast orzechy wywołujące uczulenia to : orzechy włoskie, migdały, orzechy nerkowca (cashews), laskowe czy pekany (owoce orzesznika jadalnego, eng. pecan). Ogromna większość ludzi mających uczulenia na orzechy czy orzeszki ziemne, jest niestety na nie skazana, gdyż nie jest to uczulenie z którego się wyrasta.
– Soja: tak jak orzeszki ziemne, soja należy do gatunku bobowatych. Uczulenia na produkty sojowe są znacznie częstsze wśród maleńkich dzieci niż wśród starszych dzieci. Wiele dzieci cierpiących na alergie na mleko krowie jest również uczulonych na białka w mleku modyfikowanym pochodzenia sojowego. Białka sojowe mogą, pod różnymi postaciami, znajdować się w wielu gotowych produktach, także tych dla dzieci.
– Pszenica: białka znajdujące się w pszenicy trafiają do ogromnej ilości przetworów i produktów spożywczych i nie wszystkie są oznakowane w sposób oczywisty. Alergia na produkty pszeniczne jest często mylona z celiakią, a nie powinna, bo jest między nimi zasadnicza różnica. Celiakia jest chorobą spowodowaną przez wrażliwość na gluten, znajdujący się w zbożach takich jak pszenica, żyto czy jęczmień i wywołuje poważną reakcję chorobową w organizmie i prowadzi do zniszczeń w obrębie jelita cienkiego.
Uczulenie na pszenicę także wywołuje reakcje alergiczne ale może doprowadzić do takich, które zagrażają życiu osoby uczulonej.
Inne pospolite uczulenia:
-Użądlenia i ukąszenia insektów : o ile dla większości dzieci ukąszenie przez owada oznacza zaczerwienienie, opuchliznę czy swędzenie w obrębie miejsca ugryzienia o tyle dla dzieci uczulonych na jad czy wydzielinę danego owada takie ugryzienie może wywoływać poważną i ostrą reakcję.
– Leki : antybiotyki (leki używane do leczenia infekcji) są w grupie leków najczęściej wywołujących reakcje alergiczne. Ale wiele innych leków, zarówno tych na receptę jak i tych bez recepty może wywoływać uczulenie. Jeżeli dziecko „reaguje” na lekarstwo w sposób inny od przeznaczonego, lepiej porozmawiać z lekarzem o symptomach zanim założymy, że dziecko jest uczulone na dany lek.
– Środki chemiczne: czasem kosmetyki lub detergenty mogą powodować swędzącą wysypkę co zazwyczaj jest wynikiem reakcji na związki chemiczne obecne w tych produktach. Barwniki, środki do czyszczenia, pestycydy używane do spryskiwania trawników również mogą wywoływać reakcje alergiczne u niektórych dzieci i dorosłych.
Niektóre dzieci mogą doświadczyć tzw. reakcji krzyżowej, kiedy jedno przeciwciało reaguje z dwoma alergenami. Na przykład, dziecko uczulone na pyłki leszczyny może wykazywać symptomy alergiczne po zjedzeniu jabłka, które zawiera podobne białka do tych znajdujących się w pyłkach. Lub dziecko uczulone na lateks (z którego zrobione są rękawiczki medyczne i elementy wyposażenia szpitalnego) często mają również reakcję alergiczną na owoce takie jak kiwi, awokado czy banany.
Symptomy i objawy:
Rodzaj i dotkliwość objawów alergii będą się znacznie różniły u poszczególnych dzieci. Alergie mogą się ujawniać w postaci swędzących oczu czy nosa, kichania, zatkanego nosa, ściśniętego gardła, problemów z oddychaniem, wymiotów czy nawet omdleń. Najpoważniejsza reakcja alergiczna, anafilaksja może być śmiertelna jeżeli leczenie nie zostanie podjęte wystarczająco szybko.
Symptomy alergii wziewnych:
Alergie wziewne zazwyczaj powodują nieżyt nosa, który pojawia się u około 7%-10% Amerykanów. Objawy te rozwijają się do 10 roku życia, szczyt aktywności przypada na okres nastoletni do wczesnych lat dwudziestych, po czym zaczynają zanikać gdzieś pomiędzy 40 i 60 rokiem życia.
Typowe objawy to:
– kichanie
– swędzenie w nosie i/lub gardle
– zatkany nos
– kaszel
Tym symptomom zazwyczaj towarzyszy swędzenie, łzawienie i zaczerwienienie oczu, zwane alergicznym zapaleniem spojówek. Dodatkowo mogą pojawić się przebarwienia w okolicy oczodołów, tak zwane sińce pod oczami albo podkrążone oczy (eng. allergic „shiners”).
Osoby z alergiami wziewnymi zazwyczaj mają kombinację tych symptomów. Osoby cierpiące na astmę mogą, poza tymi, mieć inne symptomy takie jak świszczący oddech i duszności.
Symptomy alergii żywieniowych, na leki i ukąszenia:
– świszczący oddech
– trudności w oddychaniu
– kaszel
– chrypa
– ściśnięte gardło
– bóle brzucha
– wymioty
– biegunka
– swędzące, spuchnięte lub łzawiące oczy
– wysypka
– czerwone plamy
– opuchlizna
– spadek ciśnienia krwi prowadzący do zawrotów głowy lub omdlenia
Reakcje alergiczne mogą być bardzo zróżnicowane; do tego stopnia, że jedna osoba może wykazywać kilka różnych symptomów w różnym czasie. Niektóre reakcje pojawią się w obrębie jednego systemu, jak na przykład wysypka na skórze. W innym przypadku reakcja może być znacznie poważniejsza i obejmować więcej niż jedną część ciała. Również łagodna reakcja w jednym przypadku nie oznacza, że sytuacja nie może się pogorszyć w przyszłości.
Anafilaksja
Dzieci (ale także dorośli) z ostrymi alergiami ( na przykład na produkty spożywcze, lekarstwa czy ukąszenia) mogą się znaleźć w sytuacji gdzie reakcja alergiczna może być potencjalnie niebezpieczna na tyle, że będzie zagrażać życiu.Taka reakcja nazywa się anafilaksją. Sytuacja w takim momencie może wydać się przerażająca, zwłaszcza jeżeli dziecko jest na granicy utraty przytomności lub czuje, że ściskające gardło odcina dopływ powietrza. Jeżeli jednak akcja ratownicza zostanie podjęta w odpowiednim czasie zostanie, anafilaksja może być kontrolowana.
Anafilaksja nie jest bardzo powszechna, ale się zdarza, więc jeżeli dziecko ma uczulenia, ważne jest aby przygotować je na to, co może się wydarzyć (nawet jeżeli się nie wydarzy). Anafilaksja może zacząć się od łagodnych, jedno-systemowych, objawów reakcji alergicznej, ale może szybko przenieść się na różne obszary ciała i pogorszyć, powodując trudności w oddychaniu, opuchliznę w okolicy ust i gardła, zawroty głowy i omdlenia. Jeżeli nie zostanie wystarczająco szybko zahamowana, może mieć śmiertelne skutki.
Anafilaksja może nastąpić natychmiast po styczności z alergenem albo może się rozwinąć powoli i wystąpić dopiero 2 godziny po fakcie.
Oczywiście klucz leży w odpowiednim przygotowaniu dziecka. Jeżeli ma uczulenia, które mogą prowadzić do zagrożenia życia, musi mieć przy sobie zastrzyk adrenaliny czy epinefryny.
Epinefryna (eng. epinephrine) jest lekarstwem wstrzykiwanym bezpośrednio do krwiobiegu i działa bardzo szybko redukując opuchliznę i podnosząc ciśnienie krwi.
Dzieci z ostrymi alergiami, wymagające zastrzyku epinefryny, muszą natychmiast po użyciu leku zostać oddane pod bezpośrednią opiekę lekarza.
Bardzo ostre alergie dotyczą stosunkowo niewielkiej grupy dzieci. Roczne statystyki wykazują, że reakcje anafilaktyczne stanowią maleńki odsetek wszystkich reakcji alergicznych. Niestety osoby z astmą lub historią wcześniejszych anafilaksji są bardziej narażone na poważne i niebezpieczne dla zdrowia reakcje.
Diagnozowanie alergii
Niektóre uczulenia są dość łatwe do zidentyfikowania ponieważ reakcje, które alergen wywołuje u osoby uczulonej są trudne do przegapienia i zignorowania. Inne znowu są nieco trudniejsze do wykrycia ponieważ mogą przypominać inne choroby.
Jeżeli dziecko ma objawy, do złudzenia przypominające przeziębienie, które trwają dłużej niż tydzień do 10 dni, lub ma objawy przeziębienia zawsze o tej samej porze roku, warto skonsultować to z lekarzem. Zaniedbanie potencjalnych objawów alergicznych pod pretekstem, że to „tylko przeziębienie” może mieć czasem nieprzyjemne konsekwencje, jeżeli dojdzie do tak zwanego marszu alergicznego. Marsz alergiczny to seria rozwijających się jedna po drugiej reakcji alergicznych, czasem w różnych obszarach ciała, np. atopowe zapalenie skóry, potem alergia pokarmowa, potem nieżyt nosa prowadzący do rozwoju astmy oskrzelowej. Zarówno lekceważenie objawów jak i powtarzający się kontakt uczulonego z alergenami prowadzi do rozwoju przewlekłego stanu zapalnego i w rezultacie do uszkodzenia tkanek zajętych infekcją.
Powoduje to nie tylko trudności w leczeniu (chory może mieć stałe objawy mimo unikania alergenów) ale też może prowadzić do rozwoju astmy oskrzelowej, która jest jednym z poważniejszych następstw rozwoju alergii.
Zazwyczaj wywiad środowiskowy na temat okoliczności pojawienia się objawów uczulenia poprzedza badanie fizyczne i lekarz decyduje o postawieniu diagnozy i przepisaniu środków medycznych lub wydaje skierowanie do alergologa na szczegółowe badania i potencjalną terapię.
W celu wykrycia źródła uczulenia, czy to pokarmowego czy środowiskowego, alergolog może zlecić:
– testy skórne – mogą mieć dwojaką formę. Jedna wersja polegający na nałożeniu bezpośrednio na skórę kropli ekstraktu alergenu i nakłuciu skóry (prick test), lub na wstrzyknięciu niewielkiej ilości alergenu pod powierzchnię skóry (skin injection test) i monitorowanie odczynu na przestrzeni 15 minut. Jeżeli w tym czasie miejsce wszczepienia zaczerwieni się i pojawi się bąbel (jak po ugryzieniu komara) oznacza to, że wynik testu jest pozytywny. Wyniki testów skórnych nie zawsze są jednoznaczne, zwłaszcza w przypadku dzieci. Druga wersja polega na naklejeniu plastra nasączonego alergenem na skórę (patch test) ramienia lub pleców. Odczyn skórny sprawdzany jest po 48 godzinach w ciągu których odradza się kąpiele czy aktywności powodujące nadmierne pocenie. Podrażniona skóra pod plastrem może być indykatorem uczulenia. Test z użyciem plastra wykonuje się w celu sprawdzenia które substancje (najczęściej lateks, lekarstwa, substancje zapachowe, konserwanty, barwniki do włosów, metale i żywicę) wywołują kontaktowe zapalenie skóry (eng. contact dermatitis).
– testy serologiczne – zlecane jako alternatywa do testów skórnych lub w celu potwierdzenia podejrzeń o uczulenie. Testy serologiczne polegają na pobraniu krwi i sprawdzeniu stężenia przeciwciał IgE (immunoglobulina klasy E) w osoczu. Test serologiczny może być rozwiązaniem w przypadku badania dzieci z wysypkami i problemami skórnymi, przyjmującymi niektóre leki oraz te bardzo wrażliwe na konkretny alergen.
Aby jednak diagnoza została postawiona jednoznacznie, dziecko poza pozytywnymi wynikami testów serologicznego i/lub skórnego, musi również wykazywać symptomy charakterystyczne dla danego uczulenia. Na przykład: dziecko, które ma pozytywne wyniki badań na roztocza i często kicha podczas zabawy na dywanie będzie uważane za alergika na roztocza.
Leczenie alergii
Lekarze wyróżniają dwojakie podejście do leczenia alergii w zależności od rodzaju i nasilenia alergii. Nie ma lekarstwa, w konwencjonalnym tego słowa znaczeniu, na alergię, z racji tego, że jest to nieprawidłowa reakcja naszego własnego systemu odpornościowego.
Istnieją jednak metody łagodzenia objawów uczuleń, co jest nazywane leczeniem objawowym.
Jedyną skuteczną metodą uniknięcia reakcji alergicznych jest zredukowanie do minimum lub, w idealnych warunkach, całkowite wyeliminowanie alergenu i ta forma jest nazywana leczeniem przyczynowym.
Dla rodzica w większości przypadków oznacza to konieczność wczesnego nauczenia dziecka nie tylko o alergii i o tym co ją powoduje, ale też o potencjalnych reakcjach na wypadek zetknięcia się z produktem uczulającym. Równie ważne jest poinformowanie o alergiach dziecka wszystkich, którzy się nim zajmują i mają z nim styczność, od personelu i nauczycieli w żłobku, przedszkolu, szkole, po babcie, ciocie i przyjaciół z którymi nasza pociecha się spotyka.
Jeżeli zredukowanie kontaktu z alergenem nie jest możliwe (np. w przypadku pyłków) lub nie przynosi pożądanego efektu, można się podeprzeć środkami farmakologicznymi takimi jak antyhistaminy, krople do oczu czy do nosa w celu zmniejszenia objawów uczulenia.
W niektórych przypadkach, w zależności od rodzaju uczulenia, alergolog może zalecić immunoterapię czyli odczulanie (eng. immunotherapy). Jest to – poza eliminacją kontaktów z alergenem – jedyna metoda leczenia przyczynowego i polega na administrowaniu zastrzyków odczulających. Immunoterapia jest szczególnie pomocna w leczeniu alergii na kurz, pleśnie i grzyby, pyłki, zwierzęta i ukąszenia owadów. Nie jest natomiast używana przy leczeniu alergii żywieniowych.
Kilka wskazówek, które pomogą mogą nam ułatwić życie, jeżeli mamy dziecko z alergiami wziewnymi (airborne allergens):
– trzymajmy zwierzęta z dala od konkretnych pomieszczeń, zwłaszcza sypialni uczulonego dziecka
– pozbądźmy się dywanów lub chodników z pokoju dziecka, kurz i roztocza nie będą miały się gdzie gromadzić
– unikajmy wieszania ciężkich zasłon i firanek a także żaluzji/rolet, które mają tendencję do “zbierania” i gromadzenia kurzu
– odkurzajmy, kiedy dziecka nie ma w pokoju lub w pobliżu
– używajmy specjalnych poszewek i nakładek na poduszki i materac aby zapobiec gromadzeniu się w nich roztoczy
– jeżeli dziecko ma uczulenie na pyłki, zamykajmy okna w sezonie pylenia, zmieńmy ubranie i wstawmy dziecko pod prysznic po powrocie z zabawy na dworze aby je opłukać z tych pyłków, które przyniosło z zewnątrz. I nie zatrudniajmy uczulonego dziecka do koszenia trawnika.
– starajmy się trzymać uczulone dzieci z dala od miejsc wilgotnych i ciemnych w których mogą rozwijać się pleśnie i grzyby (niektóre piwnice); upewnijmy się, że łazienki i inne miejsca w których grzyb może się pojawić są zawsze czyste, przewietrzone i suche.
Dzieci z alergiami pokarmowymi muszą się przygotować na to, że będą musiały całkowicie unikać produktów na które są uczulone, co może być problematyczne gdyż wiele alergenów może się ukrywać pod różnymi nazwami w rozmaitych produktach. Dla rodziców oznacza to konieczność ciągłego monitorowana produktów spożywczych. Zawsze należy sprawdzać etykiety i opakowania. Producenci żywności w Stanach Zjednoczonych są prawnie zobligowani do tego aby w sposób jasny i zrozumiały komunikować to, że/czy dany produkt zawiera jeden z ośmiu najbardziej pospolitych alergenów. Ułatwia to zrozumienie tego co jest zawarte na etykiecie ale należy zawsze pamiętać o tym, że nawet produkty uznane za „bezpieczne” mogą przestać być takimi, jeżeli producent zmieni listę składników, sposób produkcji czy nawet miejsce w którym produkt powstaje.
Zanieczyszczenie krzyżowe (eng. cross-contamination) jest zjawiskiem w którym dochodzi do potencjalnego zanieczyszczenia produktu alergenem, nie pochodzącym ze składników, ale który się mógł się dostać do produktu w procesie produkcyjnym lub podczas pakowania. Producenci nie są zobowiązani do wyszczególniania potencjalnego zanieczyszczenia krzyżowego, chociaż duża część to jednak robi. Dlatego na etykietach pojawiają się ostrzeżenia i informacje w stylu: „Produkt może zawierać…”, „Produkowane w fabryce przetwarzającej również…” lub „ Na tej linii produkcyjnej używane są również.
Jeżeli produkt, który chcemy nabyć nie zawiera ostrzeżenia przed potencjalnym zanieczyszczeniem krzyżowym (a może być zanieczyszczony, tylko producent zdecydował o tym, że nie będzie drukował tych informacji na etykiecie) lepiej skontaktować się z producentem lub sprawdzić na stronie firmy produkującej czy produkt może zawierać alergeny. Lub wybrać inny
Do zanieczyszczenia krzyżowego może dojść również w domu lub w restauracji, poprzez użycie powierzchni i narzędzi kuchennych do przygotowywania różnych produktów.
Epinefryna (Adrenalina)w zastrzyku
Jeżeli dziecko ma zagrażającą życiu alergię, lekarz przepisze dawkę epinefryny do noszenia przy sobie przez cały czas, na wypadek anafilaksji.
Zastrzyki adrenaliny są dostępne w łatwych do administrowania strzykawkach przypominających długopis, schowany w przenośnym poręcznym pojemniku, który można ze sobą zabrać praktycznie wszędzie. W zestawie znajdują się zazwyczaj dwie strzykawki z lekiem (przeznaczonym do administrowania w udo) oraz jedna strzykawka „próbna”, która nie ma igły ani lekarstwa ale pozwala dziecku, jeżeli jest wystarczająco duże i dojrzałe do tego, na zapoznanie się z procedurą i użytkowaniem. Umiejętność administrowania epinefryny i znajomość przez dziecko procedur z tym związanych może w niektórych przypadkach oznaczać różnicę między życiem i śmiercią.
Warto się upewnić, że dziecko, które jest wystarczająco duże do tego aby zrobić sobie zastrzyk z adrenaliny, ma do niej stały dostęp. Jeżeli dziecko jest małe, należy się upewnić, że wszyscy w otoczeniu, od pielęgniarki przez nauczycieli po babcie, wiedzą gdzie epinefryna jest przechowywana i jak jej używać w przypadku anafilaksji.
Dodatkowo, lekarz może zalecić aby dziecko nosiło specjalną bransoletkę medyczną (eng. medical alert bracelet). Nie zaszkodzi także aby dziecko miało przy sobie “awaryjną” dawkę środka antyhistaminowego dostępnego bez recepty, który może w razie czego złagodzić objawy uczulenia. Trzeba jednak pamiętać, że środki antyhistaminowe w żadnym stopniu nie zastąpią zastrzyku epinefryny.
Jeżeli dojdzie już do ataku anafilaktycznego i epinefryna zostanie użyta, dziecko powinno natychmiast udać się do najbliższej placówki medycznej i pozostać pod obserwacją lekarza przez co najmniej kilka godzin po ataku, na wypadek gdyby potrzebne było dodatkowe leczenie. Jedna na pięć osób doświadczająca anafilaksji przechodzi drugą falę symptomów kilka godzin po pierwszym ataku. Najlepiej więc upewnić się, że dziecko które przeżyło anafilaksję wydobrzeje i nie będzie zagrożone dodatkowymi problemami.
Grupa dzieci, u których może dojść do bardzo dramatycznych i zagrażających życiu objawów jest stosunkowo niewielka i przy odpowiedniej diagnozie i środkach zapobiegawczych oraz terapii większość z nich może kontrolować reakcje alergiczne i prowadzić normalne (prawie), zdrowe i szczęśliwe życie.
1 Comment